Warunkowe umorzenie postępowania karnego

shutterstock_299616500

Czym jest warunkowe umorzenie postępowania karnego? Czy wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne to skazanie? Czy gdy zapadł wyrok warunkowo umarzający postępowanie, uzyskam zaświadczenie o niekaralności?
Na te i inne pytania, odpowiadam w tym wpisie.

 

Warunkowe umorzenie postępowania karnego to instytucja uregulowana w art. 66 kodeksu karnego, zgodnie z którym sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Aby możliwe było warunkowe umorzenie, czyn przypisany oskarżonemu nie może być zagrożony karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

Warunkowe umorzenie postępowania karnego to – jak wskazuje się w poglądach doktryny prawa karnego – środek polegający na rezygnacji z prowadzenia postępowania karnego, czyli odstąpienia od skazania i ukarania sprawcy przestępstwa. Z jednej więc strony uznaje się, że oskarżony popełnił zarzucone mu przestępstwo  warunkowe umorzenie jest więc środkiem reakcji karnoprawnej na przestępstwo. Z drugiej jednak strony sąd warunkowo umarzający postępowanie karne nie skazuje i nie wymierza kary.

W praktyce wskazać należy na kilka istotnych kwestii – na przykładzie jednej z prowadzonych przeze mnie spraw.

Klient stał pod zarzutem popełnienia przestępstwa stypizowanego w art. 207 § 1a k.k. – znęcanie się nad osobą nieporadną ze względu na wiek, stan psychiczny lub fizyczny. Czyn zarzucony jest zagrożony karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 – przy przypisaniu sprawstwa tak zarzuconego czynu, nie byłoby możliwe zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Z uwagi na treści dowodowe, rola obrońcy w tym wypadku zmierzała do tego, aby przekonać sąd po pierwsze do zmiany kwalifikacji prawnej czynu tak, aby zostały spełnione przesłanki formalne warunkowego umorzenia postępowania karnego (tj. odpowiedzialność za przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności), a po drugie, do przekonania sądu co do tego, że oskarżony zasługuje na zastosowanie wobec niego środka probacyjnego w postaci warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Obydwa cele obrony zostały spełnione i mój klient nie został skazany, dalej posiada status osoby niekaranej. Jest to o tyle istotne, że wykonywanie wielu zawodów wymaga legitymowania się zaświadczeniem o niekaralności. Pomimo tego, że sprawca, wobec którego warunkowo umorzono postępowanie karne będzie widniał w krajowym rejestrze karnym, jako osoba wobec której warunkowo umorzono postępowanie, to uzyska on zaświadczenie o niekaralności.

Adw. Michał Rozkosz